ورود این پشه خطرناک و کُشنده نخستین بار در آبانماه ۹۸ در میناب مطرح شد و بهمن ماه سال گذشته نیز شهرستان بندرلنگه را درگیر کرد و اکنون با یک چرخش وارد شهر بندرعباس شده و نگرانی و حساسیت مردم و مسوولان استانمان نسبت به آن بیشتر شده است؛ چرا که تاکنون نه تنها این حشره خطرناک ریشه کن نشده بلکه درحال گردش در سطح استان بود.
وجود ۲ بال فعال و یک جفت بال تحلیل رفته به نام هالتر، خرطوم بلند با قطعات دهانی گزنده، مکنده در جلو سر، وجود فلس‌های کوتاه و متراکم روی سینه، پا و رگ بال‌ها، رگ‌بندی مشخص بال و بندبند بودن روی شکم و پوشیده بودن سینه از فلس‌های قهوه‌ای تیره یا متمایل به سفید از ویژگی های ظاهری پشه آئدس است و این حشره منتقل کننده ویروس عفونی دنگی (دانگ)، زیکا و چیکونگونیا است.
تب، استخوان درد شدید، سردرد، حساسیت‌های پوستی و درد در ماهیچه و مفاصل و در نهایت خونریزی چشم، ناخن ها دست ها از نشانه‌های بیماری پشه آئدس است که به علت درد شدید به عنوان تب استخوان شکن نیز شناخته شده است.
و مسوولان بهداشت و درمان براین عقیده اند که خطر پشه آئدس حتی از مالاریا و ویروس کرونا نیز بیشتر و کشنده تر است و واکسن و درمان قطعی نیز ندارد لذا با توجه به اینکه یکی از محل های زندگی این پشه در میان لاستیک های بلااستفاده، لنج های فرسوده و آب های راکد است می طلبد شهرداری ها و دهیاری ها با همکاری شبکه بهداشت و درمان تمهیدهای لازم در این زمینه را انجام دهند.
پشه آئدس از کجا آمده و محل زندگی آن کجاست
پشه آئدس یا همان ببر آسیایی که سال گذشته خبرهایی از آن از منطقه بندرلنگه واقع در غرب هرمزگان در رسانه های رسمی همچون ایرنا و شبکه های اجتماعی منتشر شد؛ اکنون به عنوان یکی از مهم ترین نگرانی مسوولان استان هرمزگان با توجه به بیماری های قابل انتقال از آن، مطرح است.
این پشه بیشتر در مناطق استوایی جهان به ویژه آسیای جنوب شرقی وجود دارد و به تازگی شیوع بالای آن در برخی از کشورها گزارش شده است که احتمال انتقال آن به استان هرمزگان از طریق جابجایی کالا در سفرهای تجاری و همچنین سفرهای تفریحی می رود.
از آنجایی که هرمزگان از جمله استان‌هایی است که به لحاظ مرزی و ساحلی بودن مراودات بسیاری با کشورهای همسایه دارد لذا این مساله استانمان را در معرض خطر بالای ورود این پشه و احتمال استقرار آن قرار داده است؛ زیرا این ببر آسیایی برای ورود و خروج از مرزها نیازی به مجوز ندارد.
ورود لاستیک‌های مستعمل و بلااستفاده درسطح شهر، قایق های فرسوده، آب های راکد، نی‌های بامبوی وارداتی، کالاها و اجناس وارد شده از کشورهای آلوده از طریق کشتی و هواپیما از جمله انتقال و ورود این پشه به کشور و استان مرزی هرمزگان است.
دکتر علیرضا رییسی معاون وقت وزیر بهداشت وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی نیز دوم بهمن ماه ۹۹ آن زمان که پشه آئدس در بندرلنگه مشاهده شد، در نشست ستاد استانی مدیریت بیماری کرونا در هرمزگان گفته بود که این پشه در پشت مرزهای کشور وجود دارد و بیماری‌های منتقله از آن در همسایگان ما مشاهده شده است، در آمریکای جنوبی در کشورهایی مانند برزیل وقتی بیماری تب «زیکا» آمد، موجی ایجاد کرد.
پشه آئدس درهر مرحله خونخواری، چندین نفر را می‌گزد و این تغذیه مکرر، موجب بیماری‌های خونریزی دهنده تب دنگی، چیکونگونیا و ویروس زیکا می‌شود.
سمپاشی محله به محله بندرعباس علیه پشه خطرناک آئدس
طبق اعلام دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان؛ در چهارم آذرماه متاسفانه پشه آئدس در محلات شهر بندرعباس مشاهده شد و بلافاصله سمپاشی محله به محله علیه آن آغاز شده است.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در این زمینه با تاکید بر خطرناک بودن پشه آئدس گفت: این پشه توسط همکاران حشره شناس صید شده است که خطر ویروسی نداشت و تاکنون نیز بیمار مشکوک نداشته ایم.
دکتر فاطمه نوروزیان افزود: اما نیاز است شهروندان رعایت موارد پیشگیرانه را به سرعت در دستور کار قرار دهند.
وی اضافه کرد: مدت‌ها است در خصوص پشه آئدس در استان نشست های زیادی برگزار شده که اخبار و اطلاع رسانی آن از طریق رسانه‌ها منتشر شد، این پشه سال گذشته در بندرلنگه یافت شده و به سرعت اقداماتی برای از بین رفتن آن انجام شد.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با اشاره به اینکه وزارت بهداشت تعلل در خصوص سمپاشی را جایز ندانست و اعلام کرده باید به سرعت سمپاشی انجام شود؛ بیان داشت: انتظار می‌رود برای سلامت عمومی، رسانه‌ها در کنار دانشگاه علوم پزشکی امر اطلاع‌رسانی در خصوص سمپاشی مناطق آلوده را انجام دهند.
دکتر نوروزیان یادآورشد: از جمله اقداماتی که باید انجام شود این است که پشه‌های بالغ باید از بین بروند و تا شعاع یک کیلومتری مکان مشاهده آن باید ضدعفونی شود.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اظهارداشت: یکی از مناطقی که این پشه در آنجا زیست می‌کند، بشقاب‌های زیر گلدان و اطراف آن است که آب در آنجا می‌ماند و گیاه بامبو نیز محلی برای رشد این پشه است و نقاطی که آب کولر جمع می‌شود نیز محل دیگری برای رشد و نمو این پشه خطرناک است.
وی ادامه داد: موارد یاد شده محل تخم ریزی و رشد پشه است و به همین دلیل باید در منازل نیز سم پاشی شود و وزارت نیز بهداشت تعلل در خصوص سم پاشی را جایز ندانست و اعلام کرده باید به سرعت سم پاشی صورت گیرد.
به پشه بند دلخوش نباشید/ مراقبت حشره شناسی آئدس درحال انجام است
پشه آئدس در ساعات فعالیت انسان خونخواری می‌کند و استفاده از پشه بند کمکی در پیشگیری از گزش آن نمی‌کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی استان هرمزگان در این راستا با اشاره به اینکه بهسازی محیط و از بین بردن زیستگاه پشه آئدس مؤثرترین قدم در پیشگیری از تکثیر و رشد پشه آئدس و انتقال بیماری‌های تب دانگ، چیکن گونیا و زیکا محسوب می شود؛ گفت: بیماری‌های منتقله از پشه آئدس درمان قطعی ندارد و تنها راه مبارزه با آن کنترل ناقل این بیماری‌ها است.
دکتر حسین فرشیدی اظهارداشت: شیوع این بیماری در کشور پاکستان و کشورهای آسیایی و همچنین مشاهده این بیماری‌ها در بعضی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس به دلیل تردد مسافران و واردات کالا از این کشورها احتمال ورود پشه‌های مهاجم آئدس از طریق کالا بویژه لاستیک و همچنین گیاهان تزئینی نظیر گل لاکی بامبو از این کشورها وجود دارد.
وی بیان داشت: تخم، لارو، پوپ و یا فرم بالغ پشه که عامل بیماری های یادشده است می‌تواند از طریق واردات گیاه بامبو و واردات انواع لاستیک‌های ماشین وارد یک منطقه شود.
رییس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان تصریح کرد: تب دانگ نه‌تنها به سیستم بهداشت و درمان آسیب می‌رساند بلکه این خطر کشور را از نظر بعد اقتصادی، سیاسی و امنیتی نیز تهدید می‌کند؛ بنابراین دراین راستا باید از تمام ظرفیت‌ها و همکاری بین بخشی و سایر ارگان‌ها استفاده کرد.
فرشیدی با بیان اهمیت بیماری‌های زیکا و تب دانگی و چیکن گونیا منتقله از پشه‌های آئدس در مورد لزوم آگاه‌سازی بخش‌های مختلف بهداشت و درمان و مسوولان، یادآورشد: بیماری‌های منتقله از این نوع پشه به‌مراتب خطرناک‌تر و کشنده‌تر از پشه مالاریا است و در حال حاضر هیچ واکسن قطعی برای آن‌ها وجود ندارد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان نیز با بیان اینکه تاکنون هیچ موردی از تب دنگی در استان مشاهد نشده، گفت: نمی توانیم به طور صد در صد اعلام کنیم این پشه ها به طور حتم موفق به بقا در استان می شوند، اما برای مقابله با آن باید آماده باشیم.
دکتر محمود حسین پور ابرازداشت: با توجه به احتمال بالای ورود آئدس به استان هرمزگان از طریق مرزهای دریایی، مراقبت حشره شناسی آئدس در برخی شهرهای بندری استان در حال انجام است.
وی بیان داشت: باتوجه به اینکه پشه آئدس از چندین نفر در طول روز تغذیه و خونخواری می کند و از سویی دیگر از قدرت پروازی و تکثیر بالایی برخوردار بوده، مبارزه با آن سخت است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اظهارداشت: در صورت استقرار و بقای آئدس در هرمزگان، نیازمند صرف هزینه بالایی برای مهار آن هستیم و از همین رو اقدام های پیشگیرانه و بیماریابی فعال از مهم ترین برنامه های دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان برای مقابله با آن است.
وی با تاکید بر همکاری برخی از دستگاه ها از جمله شهرداری ها برای مقابله با آئدس، گفت: با توجه به اینکه یکی از محل های زندگی این پشه در میان لاستیک و لنج های فرسوده است، شهرداری ها و دهیاری ها باید با همکاری شبکه های بهداشت و درمان تمهیدات لازم جهت جمع‌آوری قایق ها و لاستیک های فرسوده را فراهم کنند.
این مقام مسوول ابراز داشت: جابه جایی و از بین بردن لاشه لنج‌های فرسوده به علت اینکه مکانی مناسب برای رشد پشه و تخم‌گذاری است، جمع‌آوری سریع و روزانه زباله‌ها و لاستیک‌های فرسوده در محوطه های بندری و گمرکی، از بین بردن نخاله‌های ساختمانی، نیزارها و آب‌های راکد در حاشیه خورها و سواحل از اقدام‌های ضروری جهت پیشگیری از انتقال و شیوع بیماری در منطقه است.
همه امکانات برای مقابله با پشه آئدس در هرمزگان بسیج شوند
طبق دستور استاندار هرمزگان باید فرمانداران و دستگاه های اجرایی همه امکانات و تدابیر لازم را برای پیشگیری و مقابله با پشه مخرب و کشنده آئدس بسیج کنند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان هفتم آذرماه در نشست فوق العاده کنترل، مراقبت و پیشگیری از گسترش پشه آئدس در سطح استان با اشاره به مشاهده این پشه در شهر بندرعباس افزود: آئدس پشه ای بسیار سخت جان بوده که اقدام به تخم ریزی می کند و با توجه به ماندگاری بالای تخم های پشه حتی پس از یک سال اگر رطوبت و آب به آن‌ها برسد رشد می کنند و این پشه خون خواری در روز دارد.
علی رئوفی خاطرنشان کرد: میزبان پشه مخرب آئدس انسان است و در کانون ها و تجمع های انسانی خطرهای بیشتری دارد و فرد مبتلا به بیماری می تواند دیگران را با توجه به قدرت انتقال بیماری آلوده کند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان با توجه به مشاهده پشه مخرب آئدس در لاستیک ها تمامی آپاراتی ها نسبت به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه با جمع آوری لاستیک های غیرقابل استفاده و سم پاشی محیط کار اقدام کنند.
معاون سیاسی ، امنیتی واجتماعی استانداری هرمزگان با اشاره به خطرهای این پشه، تصریح کرد: پشه آئدس عامل انتقال تب دانگی است و این تب همراه با خون ریزی حتی مرگ و میر همراه است که خطر آن از کرونا نیز بیشتر است.
رئوفی در همین خصوص افزود: پشه آئدس عامل ایجاد بیماری دیگری است که باعث ضعف عضلانی و زمین گیر شدن افراد بویژه در تجمع های انسانی می شود.
معاون سیاسی امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان، خاطرنشان کرد: پشه آئدس عامل انتقال بیماری زیکا است که در صورت ابتلا مادران باردار اثرهای مخربی برای جنین در پی دارد.
رئوفی با اشاره به اهمیت اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، تصریح کرد: پشه آئدس از نظر اقتصادی در صورت عدم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه آثار مخربی برای استان با توجه به گردشگر پذیر بودن آن دارد و می تواند زمینه ساز مختل شدن فعالیت های اقتصادی در بخش های مختلف شود.
وی، با اشاره به اهمیت اطلاع رسانی به مردم در خصوص پشه آئدس، تصریح کرد: دستگاه های اجرایی ذیربط تمام ظرفیت ها را برای اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در بخصوص پشه آئدس به مردم در دستور کار قرار دهند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان گفت: پشه آئدس با توجه به آلودگی کشورهای همسایه از طریق وارداتی که از این کشورها می شود وارد استان شده است.
رئوفی با تاکید بر از بین بردن زیستگاه های پشه آئدس، افزود: مکان های که از طرف دانشگاه علوم پزشکی استان به عنوان زیستگاه پشه مخرب آئدس معرفی شود سریع پاکسازی و سم پاشی شود.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری هرمزگان با اشاره به ضرورت بسیج امکانات برای مقابله با پشه آئدس، خاطر نشان کرد: تمامی دستگاه های اجرایی، نهادها، گروههای مردمی، نیروهای جهادی، هلال احمر، آتش نشانی و نیروهای نظامی که هموار در همه صحنه ها همراه بوده اند با دانشگاه علوم پزشکی استان برای مهار پشه آئدس همکاری و همراهی کنند تا با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه از تحمیل هزینه های درمان جلوگیری شود.
وی تصریح کرد: رسانه ها از جمله صداوسیما، خبرگزاری ها و فعالان شبکه های اجتماعی با اطلاع رسانی مناسب اهمیت موضوع را به عموم مردم منتقل کنند.
رئوفی افزود: برای مدیریت بیماری پشه آئدس نیازمند همراهی و مشارکت مردمی هستیم و بسیاری از مشکلات و چالش ها با همراهی های مردمی مرتفع شده است.
پشه آئدس را جدی بگیریم
هرچند تاکنون گزارشی مبنی بر گزش پشه آئدس و بروز بیماری ناقل از این پشه به کشور و استان هرمزگان نشده است اما لازم است اطلاع رسانی‌های لازم در خصوص پیشگیری احتمالی از این بیماری به مردم داده شود.
از آنجایی که این ویروس راه تولید مثل این پشه، تخم‌گذاری در آب‌های راکد، لاستیک‌های کهنه، مراکز تجمعی و در محل‌های مرطوب بویژه در محل‌هایی که لوله کشی آب وجود ندارد، رشد می‌کند؛ لذا شهرداری ها و دیگر متولیان امر باید نسبت به اصلاح و بهسازی مناطقی که مدنظر دانشگاه علوم پزشکی و مدیران شبکه بهداشت و درمان شهرستان هاست و امکان گسترش پشه آئدس وجود دارد اقدام کنند و همکاری و تعامل لازم را داشته باشند.
جابه جایی و از بین بردن لاشه لنج‌های فرسوده به علت اینکه مکانی مناسب برای رشد پشه و تخم‌گذاری است، جمع‌آوری سریع و روزانه زباله‌ها و لاستیک‌های فرسوده در محوطه های بندری و گمرکی، از بین بردن نخاله‌های ساختمانی، نیزارها و آب‌های راکد در حاشیه خورها و سواحل از اقدام‌های ضروری جهت پیشگیری از انتقال و شیوع بیماری در منطقه است.
ملوانان و افرادی که با کشورهای همسایه نیز مراودت دارند باید اقدام‌های پیشگیرانه را به‌ویژه در شناورها انجام دهند، چرا که خطر فوت ناشی از بیماری منتقله از پشه آئدس از جمله تب دانگ بسیار بالاست.
پشه آئدس در ۳۰ سال گذشته در جهان گسترش یافته و ۲ تا سه سالی می شود که سر و کله آن در استان هرمزگان پیدا شده اما خوشبختانه تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر گزش و یا انتقال ویروس و بیماری به انسان از طریق این حشره در استان هرمزگان نشده است.
