پروژه احداث کانال دفع آبهای سطحی میناب با هدف هدایت آبهای سطحی مسیر و جلوگیری از تجمع نزولات آسمانی در شهریور ۱۴۰۱ اجرا شد؛ پروژهای پرهزینه که انتظار میرفت در بارندگیها نقش مؤثری در مدیریت روانآبها ایفا کند. با این حال، شواهد میدانی و تجربه بارندگیهای اخیر نشان میدهد این طرح همچنان نتوانسته به هدف اصلی خود دست یابد و آبگرفتگی معابر اطراف کانال، به یک چالش تکراری تبدیل شده است.
زمستان گذشته نیز صدای میناب در یادداشتی با عنوان «کانال دفع آبهای سطحی میناب؛ پروژه میلیاردی که به هدف نرسید» به این موضوع اشاره کرد که آبهای سطحی همچنان در خیابانها جمع میشوند و در برخی نقاط، راه ورود مناسب به کانال برای هدایت آبها در نظر گرفته نشده است. با وجود گذشت ماهها از انتشار این مطلب، اقدام مؤثر و ملموسی برای اصلاح این نواقص انجام نشد و حالا بارندگیهای اخیر بار دیگر همان سناریوی آشنا را تکرار کرده است.
واقعیت این است که وجود یک کانال، بدون طراحی درست شبکه جمعآوری آبهای سطحی، عملاً کارکرد مؤثری نخواهد داشت. وقتی آبها با کندی و پس از ساعتها به کانال میرسند، به این معناست که حلقههای اتصال بین خیابانها و کانال ناقص یا ناکارآمد است. در چنین شرایطی، هزینهکردهای انجامشده نهتنها منجر به رضایت عمومی نمیشود، بلکه اعتماد شهروندان به کارآمدی پروژههای عمرانی را نیز تضعیف میکند.
به نظر میرسد ساخت کانال از کنارههای خیابان میتوانست با هزینه کمتر و کارایی بیشتر، مشکل جمعآوری آبهای سطحی را به شکلی سریعتر و مؤثرتر حل کند؛ اما اکنون که کانال ساخته شده و به اتمام رسیده است، اصلاحات پسینی راه بهبود وضعیت موجود است.
افزایش تعداد ورودیهای کانال و ایجاد آبراههای متعدد با دریچههای فلزی استاندارد در کف خیابان و اصلاح شیب جاده بهگونهای که آبهای سطحی بهصورت طبیعی و سریع به سمت مسیرهای ورودی های کانال هدایت شوند میتواند نقش مهمی در افزایش سرعت تخلیه آب و جلوگیری از تجمع آن ایفا کند.
علاوه بر این، انجام یک ارزیابی فنی مستقل توسط کارشناسان غیرمرتبط با اجرای پروژه، برای شناسایی دقیق نواقص طراحی و اجرا و استفاده از تجربه شهرهای مشابه که با اصلاح شبکه جمعآوری آبهای سطحی توانستهاند مشکل آبگرفتگی را به حداقل برسانند میتواند در بهبود عملکرد این پروژه مؤثر باشد.
در نهایت، تجربه میناب نشان میدهد که حل معضل آبگرفتگی نیازمند نگاه سیستمی و پیوسته است، نه اجرای پروژهای مقطعی و رهاشده. کانال دفع آبهای سطحی زمانی میتواند کارآمد باشد که در کنار آن، اصلاح معابر، نگهداری مستمر و پاسخگویی به هشدارهای بهموقع رسانهها و شهروندان نیز جدی گرفته شود. در غیر این صورت، هر بارندگی تازه، یادآور هزینههای سنگینی خواهد بود که بدون بازدهی لازم، از جیب شهر و شهروندان پرداخت شده است.
