بی‌تردید قاچاق سوخت یکی از آسیب‌های جدی اقتصادی و اجتماعی کشور است که هم به اقتصاد ملی ضربه می‌زند و هم ریشه بسیاری از معضلات امنیتی و اجتماعی در مناطق مرزی است. اما آنچه در این میان اهمیت دارد، روش مقابله با این پدیده است.
برخوردهای لحظه‌ای، پرخطر و هیجانی در دل جاده‌ها، نه تنها مانع ادامه این روند نمی‌شود، بلکه می‌تواند جان رانندگان، شهروندان بی‌گناه و حتی نیروهای عملیاتی را به خطر اندازد. اقدام به سنگ‌اندازی یا ایجاد موانع خطرناک در مسیر خودروها، خطر وقوع تصادفات زنجیره‌ای، آتش‌سوزی و خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیری را به دنبال دارد.
چرا باید روش‌ها اصلاح شود؟
- ریسک بالا در جاده‌ها: جاده‌ها محل تردد عمومی هستند و کوچک‌ترین حادثه می‌تواند به فجایع انسانی منجر شود.
- بی‌اثر بودن مقابله سطحی: برخورد مقطعی با چند سوخت‌بر در مسیر، تغییری در چرخه اصلی قاچاق ایجاد نمی‌کند.
- تضعیف اعتماد عمومی: انتشار چنین تصاویر و رفتارهای پرخطر، باعث خدشه‌دار شدن نگاه مردم به عملکرد دستگاه‌های امنیتی و انتظامی می‌شود.
راهکارها
- تمرکز بر مبدا و مقصد: شناسایی و برخورد با شبکه ها و مراکز اصلی تأمین و توزیع سوخت قاچاق، به‌مراتب مؤثرتر از مقابله در جاده‌ها است.
- کنترل دریایی و مرزی: بخش مهمی از قاچاق سوخت به سمت دریا و مرزهای آبی هدایت می‌شود. تمرکز بر مسیرهای دریایی و کنترل سواحل می‌تواند ضربه اساسی‌تری وارد کند.
- استفاده از فناوری: بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند پایش، دوربین‌های جاده‌ای و ردیابی محموله‌ها، امکان شناسایی و رصد شبکه‌های سازمان‌یافته قاچاق را فراهم می‌کند.
- راهکارهای معیشتی: بخشی از سوخت‌بری ریشه در مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم دارد. ارائه مشاغل جایگزین و حمایت‌های اقتصادی می‌تواند انگیزه سوخت‌بری را کاهش دهد.
- تقویت همکاری‌های اطلاعاتی: تمرکز بر اقدامات اطلاعاتی و ضربه به باندهای بزرگ، به جای مقابله میدانی پرخطر با افراد خرد.
جمع‌بندی
قاچاق سوخت یک معضل پیچیده است و مقابله با آن نیازمند رویکردی هوشمندانه، هدفمند و کم‌خطر است. جایگزینی برخوردهای مقطعی و پرریسک با راهکارهای ریشه‌ای، نه تنها از جان شهروندان محافظت می‌کند، بلکه اثربخشی بیشتری در مهار این پدیده خواهد داشت.
