آنفلوآنزا یک بیماری حاد تنفسی مسری است که توسط ویروس‌های آنفلوآنزا ایجاد می‌شود. این ویروس‌ها معمولاً به سه نوع A ، B و C تقسیم‌بندی می‌شوند که نوع A و B باعث بروز اپیدمی‌های فصلی می‌شوند. بیماری با علائمی ناگهانی از جمله تب بالا، لرز، سردرد، دردهای عضلانی، خستگی شدید، سرفه خشک و گلودرد بروز می‌کند.
آنفلوآنزا از طریق قطرات تنفسی و تماس با سطوح آلوده به سرعت منتقل می‌شود و می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند ذات‌الریه شود، این بیماری به‌ویژه برای گروه‌های پرخطر شامل کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای تهدیدکننده است.
دکتر مینو محرز استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره گردش این سویه جدید و شدید از ویروس آنفلوآنزا هشدار داده و گفت: قدرت سرایت این ویروس بسیار بالاست و شدت بیماری در برخی موارد با پاندمی‌های قبلی قابل مقایسه است.
به گفته وی، این ویروس در بسیاری از کشورهایی که زمستان را پشت سر گذاشته‌اند از جمله استرالیا، با وجود پوشش بالای واکسیناسیون، موج گسترده‌ای از ابتلا و بستری را ایجاد کرده و اکنون در حال گسترش در بسیاری از نقاط جهان است.
وی با اشاره به چرخه معمول ۱۰ ساله ظهور سویه‌های جدید آنفلوانزا، توضیح داد: معمولاً هر ۱۰ سال یک ویروس جدید می‌آید و باعث یک موج جهانی می‌شود. با این حال، به نظر می‌رسد همه‌گیری کووید _ ۱۹ این روند طبیعی را مختل کرده و چند سال به عقب انداخته است و اکنون جهان با یک ویروس نوع A بسیار شدید روبرو شده که فرصت بیشتری برای جهش و افزایش قدرت سرایت داشته است.
ویژگی‌های بالینی این بیماری نیز آن را از یک سرماخوردگی ساده متمایز می‌کند. برخلاف سرماخوردگی معمولی که با آبریزش بینی و علائم خفیف همراه است، آنفلوآنزا جدید با یک تب ناگهانی و شدید، لرز قابل توجه، سرفه‌های خشک و مداوم، سردرد و درد شدید عضلات و بدن بروز می‌یابد. نکته حائز اهمیت این است که این بیماری می‌تواند موجب درگیری شدید ریه و حتی ایجاد «ریه سفید» شود، عارضه‌ای که گاهی از برخی موارد کووید-۱۹ نیز خطرناک‌تر است.
دکتر محرز هم بر این موضوع تأکید ویژه دارد و معتقد است: وقتی یک کودک بیمار به مدرسه می‌رود، به راحتی می‌تواند ده‌ها نفر دیگر را مبتلا کند.
وی افزود: کودکان معمولاً ماسک نمی‌زنند و اغلب آداب صحیح سرفه و عطسه کردن را نیز نمی‌دانند، بنابراین اینگونه محیط‌ها به کانون‌های اصلی انتشار بیماری تبدیل می‌شوند. به گفته وی، آموزش اصول بهداشتی باید از همین مدارس آغاز شود و در بافت فرهنگ جامعه نهادینه گردد.
در زمینه درمان، اگرچه آنفولانزا یک بیماری ویروسی است و آنتی‌بیوتیک در درمان آن نقشی ندارد، اما خوشبختانه داروهای ضدویروس اختصاصی برای آن وجود دارد.
دکتر محرز خاطرنشان کرد: داروی اختصاصی درمان آنفلوآنزا در کشور موجود است، اما اثربخشی آن منوط به مراجعه سریع به پزشک و شروع به موقع درمان است.
وی تأکید می‌کند که در صورت مشاهده علائم شدید، مراجعه فوری به پزشک ضروری است، چرا که پزشک می‌تواند بر اساس علائم بالینی، حتی بدون انجام آزمایش قطعی PCR که هزینه‌بر است، داروی ویژه را تجویز کند.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای پیشگیری و درمان آنفلوآنزا
متخصصان تغذیه بر این باورند که با انتخاب هوشمندانه مواد غذایی می‌توان سپر دفاعی قدرتمندی برای سیستم ایمنی بدن ساخت و اثرات آلاینده‌ها و ویروس‌ها را کاهش داد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات رنگی که سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک شایانی کند.
مصرف مرکباتی مانند پرتقال، نارنگی و لیمو شیرین که منبع غنی ویتامین C هستند، در کنار میوه‌هایی مانند کیوی و توت فرنگی می‌تواند مقاومت بدن را در برابر عفونت‌های ویروسی افزایش دهد. سبزیجاتی مانند هویج، کدو حلوایی و اسفناج نیز به دلیل داشتن بتاکاروتن برای تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شوند.
مصرف مایعات به میزان کافی نیز در دوران بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نوشیدن آب، چای کمرنگ، سوپ و آش می‌تواند به دفع سموم از بدن و رقیق شدن ترشحات ریوی کمک کند. مصرف سوپ مرغ که حاوی مواد مغذی و ضدالتهاب است، می‌تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.
لبنیات کم چرب نیز می‌تواند در برنامه غذایی روزانه گنجانده شود، چرا که منابع خوبی از پروتئین و روی هستند که هر دو برای عملکرد مطلوب سیستم ایمنی ضروری اند. مصرف مغزهای خام مانند بادام و گردو نیز به عنوان میان‌وعده‌های سالم می‌تواند به تأمین ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن کمک کند.
در نهایت، پرهیز از مصرف غذاهای چرب، سنگین و فرآوری شده که می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند، در این دوران بسیار حائز اهمیت است. انتخاب یک رژیم غذایی سبک، مقوی و متنوع بهترین راهکار تغذیه‌ای برای گذر از دوره بیماری و بازگشت به سلامت کامل است.
همچنین، شهروندانی که علائم بیماری (مانند تب بالا که شایع‌ترین علامت است) را دارند باید به شدت از حضور در محیط‌های شلوغ خودداری کنند و در منزل بمانند (حداقل تا ۲۴ ساعت پس از قطع تب)، استراحت کافی داشته باشند و مایعات به اندازه مصرف کنند. مصرف داروهای تب‌بر ساده مانند استامینوفن تحت نظر پزشک یا داروساز بلامانع است اما به شدت باید از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها پرهیز شود. ضروری است که بیماران از تماس با افراد آسیب‌پذیر خانواده (مانند کودکان، سالمندان و افراد با بیماری‌های زمینه‌ای) دوری کنند.
ایرانی‌ها تا اواخر زمستان امسال هوشیاری خود را حفظ کنند
علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با تایید روند صعودی ابتلا به آنفلوآنزا در کشور، از احتمال ادامه دار بودن این موج تا دو ماه آینده خبر داده است.
وی تغییرات آب‌وهوایی، سردی هوا و کم‌بارشی در برخی مناطق را از عوامل افزایش شیوع بیماری‌های تنفسی دانسته و اعلام کرده که هشدارهای لازم به دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ابلاغ شده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت بیشترین موارد ابتلا در موج کنونی را مربوط به دانش‌آموزان و کودکان اعلام کرد و از خانواده‌ها خواست در صورت مشاهده علائم عفونت تنفسی در فرزندان خود، از فرستادن آنان به مدرسه جداً خودداری کنند.
پیشگیری اما همچنان کلیدی‌ترین راه حل در مقابله با این بیماری است. معاون بهداشت وزارت بهداشت، استفاده از ماسک، شستن مداوم دست‌ها و پرهیز از حضور در تجمعات به ویژه در فضاهای سربسته را مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از آنفولانزا می‌داند.
